عنوان مقاله:

نویسندگان:

مجید دانش

خاک، از مهمترین عناصر چرخۀ محیط زیست می باشد که بر حیات و معاش انسان تأثیر بسزایی دارد. عواملی که سبب نابودی این نعمت الهی می شوند، بالطبع آثار سوءیی بر زندگی انسان و سایر مخلوقات منتفع از آن دارند. فرآیند فرسایش آبی و مقولۀ تنزل و تخریب اراضی، سبب هدر رفت ظاهری و باطنی خاک می شود. بدین معنی که هم خاک از نظر فیزیکی و موجودیت نابود می شود و از دست می رود و هم از نظر کیفیت و پتانسیل آن برای اهداف و کاربری های مختلف، تخریب می گردد. اهمیت فرآیند فرسایش آبی و تنزل خاک و اراضی تا آنجاست که در قرآن کریم، بطرق مختلف و در آیات متعددی، به آن پرداخته شده است. بگونه ای که خداوند در آیۀ 11 سورۀ زخرف می فرماید: «وَ الَّذِی نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَنْشَرْنَا بِهِ بَلْدَةً مَیْتاً کَذلِکَ تُخْرَجُونَ‌»، منظور از لغت بقدر ، به مقدار کافی می باشد؛ یعنی آن مقداری از آب که سبب وقوع روانآب، انواع فرسایش آبی و هدر رفت خاک و آب نشود و بتواند در داخل خاک نفوذ کند و به نوعی به موضوع فرسایش آبی و تولید روانآب و نیز حفاظت خاک پرداخته است. و با لغت بَلْدَةً مَیْتاً ، اشاره به زمین تخریب و از دست رفته (از نظر کیفیت خاک، پتانسیل و حاصلخیزی آن) دارد. بنابر اهمیت فرسایش آبی و حفاظت خاک از دیدگاه قرآن؛ باید با مدیریت صحیح این پدیده را کنترل و مدیریت کرد و مانع از تخریب و هدر رفت خاک شد. زیرا با انجام کارهای حفاظتی، علاوه بر حفاظت فیزیکی و کیفی خاک، سبب حفظ آب نیز خواهیم شد و تا حد زیادی مانع از وقوع فرسایش های تشدیدی، خشکسالی های پی در پی و فرونشست اراضی خواهیم گردید.

تنزل اراضی، حفاظت خاک، فرسایش آبی، قرآن، هدر رفت خاک

برای لینک‌دهی به این مقاله از آدرس زیر استفاده نمایید:

برای ارجاع در منابع از عبارت زیر استفاده کنید:
دانش، مجید، 1400، فرسایش آبی از دیدگاه قرآن کریم، دومین همایش ملی پژوهش های میان رشته ای قرآن و انگاره های علوم زیستی، https://conf.sanru.ac.ir/fa/archive_index.php?c=qans2&aid=58046